PJ Harvey in de Heineken Music Hall

De Britse PJ Harvey brak midden jaren negentig, nadat ze al een tijdje naam maakte in de alternatieve rockscene, door met haar derde plaat To Bring You My Love. Inmiddels heeft ze met haar meest recente wapenfeit The Hope Six Demolition Project voor het eerst de nummer één-plek bemachtigd in de Engelse albumcharts en dat dit volkomen terecht is, bewijzen Harvey en haar negenkoppige band vanavond met een retestrak en indrukwekkend optreden in Amsterdam.

Ruim twintig minuten later dan gepland betreden de op 9 oktober 1969 als Polly Jean Harvey geboren Britse muzikant en haar band het podium. De zangeres klinkt helder, zuiver en standvastig terwijl ze het publiek innemend toezingt, zonder ook maar een moment de controle over haar stem te verliezen. Het is dan ook pas bijna op het einde van de set, tijdens publieksfavoriet Down By The Water (het publiek, dat de hele avond vooral geïnteresseerd en stil heeft toegekeken, gilt enthousiast bij de eerste orgeltonen) dat het herkenbare, meer rauwe (stem)geluid van haar vroege carrière de kop op steekt. Dat rauwe is op de laatste paar platen wat meer naar de achtergrond verdwenen, maar dat doet niets af aan de vocale kwaliteit van het optreden. Ruim anderhalf uur lang bewijst de zangeres maar weer eens dat ze prima hoog, laag en flirtend dissonant kan zingen zonder daadwerkelijk een valse noot te raken.

Terwijl Harvey zelf naast de zang ook het grootste deel van de performance – de donkerharige danst in een verenpak rond over het podium – en een saxsolo voor haar rekening neemt, vormt haar band een minstens zo belangrijke rol. Dat is een prestatie, want er is veel voor nodig om niet te verbleken naast de excentrieke zangeres. Vooral tijdens nieuwere songs als The Ministry Of Defence, The Orange Monkey en The Wheel profileert de band zich optimaal als veel meer dan anonieme muzikanten die de muzikale begeleiding verzorgen. Percussie, blaasinstrumenten en subtiele details als een tamboerijn zorgen voor een bombastisch en vol geluid en met topmuzikanten als Mick Harvey en John Parrish, met wie PJ Harvey al vaker werkte, kan dat eigenlijk ook niet anders.

Prettige tegenstelling
Het is een uniek vermogen: de aandacht van het publiek constant kunnen vasthouden, ook tijdens gevoelige, downtempo songs. Om dit te kunnen presteren is er een heel intieme band nodig tussen muzikant en publiek, een band waar geen speld tussen te krijgen is. Harvey heeft dat talent en windt haar toeschouwers moeiteloos om haar vingers met een onaantastbare, bijna buitenaardse toegankelijkheid. Wat een prettige tegenstelling. De artieste weet namelijk afstand te houden en tegelijkertijd betrokken te zijn bij haar publiek, dat ze dan ook pas tegen het einde van de set voor het eerst toespreekt.

Een goed voorbeeld van die connectie met het publiek: de uitvoering van When Under Ether, een emotionele chanson afkomstig van de plaat White Chalk uit 2007, die volgens sommige fans en critici de zware ervaring van een abortus onder de loep neemt. Harvey zelf laat het onderwerp van de tekst liever in het midden, maar één ding is zeker: het nummer komt aan. Tijdens de veel te korte twee minuten hangt de doodse stilte als een ijzersterke zeepbel in de lucht, terwijl het publiek iedere beweging op het podium volgt.

Saxofoon als decoratiestuk
De aankleding van het gehele optreden is dan ook tot in de puntjes uitgedacht. Rode glitter-instrumenten prijken op het podium en PJ Harvey houdt haar saxofoon, op de momenten dat ze ‘m niet gebruikt, langs haar rechterzij, als een soort decoratiestuk. Terwijl ze als een donker, verheven wezen in het licht danst, zijn het juist die felle lichten die het publiek vooraan enigszins verblinden. Het tafereel heeft iets weg van een mot die voor het eerst het licht aanschouwt. Zo tuurt PJ Harvey ook voortdurend om zich heen: vol bewondering en nieuwsgierigheid. Het draagt alleen maar bij aan haar status als uitstekend en intrigerend performer.

Het enige wat de nog altijd jeugdige 47-jarige misschien te verwijten valt, is dat ze vooral nieuwe nummers speelt – van de twintig songs op de setlist zijn er maar liefst veertien afkomstig van de laatste twee albums. Toch wordt ook de oudere garde fans beloond met favorieten als 50ft. Queenie en To Bring You My Love, die later in de set een prettige afwisseling vormen na het vele nieuwere werk. Wanneer de strakke set, een tien minuten durend applaus en de daaropvolgende toegift ten einde zijn, verlaten PJ Harvey en haar topmuzikanten de zaal. Een zaal waarin zoveel stilte was, dat het diepe, diepe onderlinge respect tussen band en publiek niet te ontkennen valt. In veel gevallen zou stilte een teken zijn van verveling of afwezigheid, maar voor PJ Harvey is dit het grootst mogelijke compliment.

PJ Harvey in de Heineken Music Hall, Amsterdam
Gezien op zondag 16 oktober 2016
Foto’s: Bernard Bodt