De ultieme playlist van The Smashing Pumpkins

De Playlist-editie van Lust For Life ligt in de winkel! Voor dit nummer maakten Nederlandse muzikanten een top 10 van een andere bewonderde artiest. Omdat er uiteraard een selectie gemaakt moest worden, stellen Lust For Life-medewerkers de komende weken playlists samen van enkele namen die niet aan bod komen in LFL062. Vandaag: hoofdredacteur Martin Cuppens over The Smashing Pumpkins.

Wat ik een behoorlijke tijd geleden al betoogde in een blog op deze site: ik geloof volledig in het idee dat de muziek van je tienerjaren je de rest van je leven bij zal blijven. Voor mij als jaren-negentig-tiener betekent dat dus dat ik ook nu nog een immens zwak heb voor bijvoorbeeld Nirvana, Pearl Jam en Radiohead, maar mijn allerfavorietste bandje is en blijft The Smashing Pumpkins. Dwars, belachelijk afwisselend, soms verzengend boos maar even vaak fluweelzacht en stiekem behoorlijk virtuoos: anno 2016 luister ik nog steeds vaak naar de platen van zanger/gitarist/dictator Billy Corgan, gitarist James Iha, bassiste D’Arcy Wretzky en drummer Jimmy Chamberlin. Toegegeven, de laatste echt goede Pumpkins-plaat is inmiddels al zo’n achttien jaar oud, maar in de glorieperiode produceerden deze alternatieve rockers een immense berg aan geweldige songs. Het was dan ook een flinke klus om er de beste tien uit te selecteren – sterker nog, ik speel vals en heb er elf gekozen. Precies zo vervelend dwars als Billy Corgan destijds was.

11. Stand Inside Your Love (Machina/The Machines Of God, 2000)

Het album waar dit nummer van afkomstig is, was bepaald geen meesterwerk: veel te doorwrocht en dichtgeplamuurd en met een chronisch gebrek aan sterke songs. Die commerciële en artistieke flop hakte er blijkbaar bij de band zelf ook hard in: luttele maanden na de release van Machina ging The Smashing Pumpkins uit elkaar (om het zes jaar later in fors gewijzigde samenstelling, en met beduidend minder succes, nog eens te proberen). Stand Inside Your Love was de spreekwoordelijke vlag op de modderschuit: het ultieme liefdesliedje, verpakt in stapels gierende gitaren terwijl de (prachtige) melodie de zaak keurig in het gareel houdt.

10. Today (Siamese Dream, 1993)

De onoplettende luisteraars – en ook zij die het begrip sarcasme niet kenden – dachten bij de release van deze tweede single van Siamese Dream dat het hier een leuk, vrolijk optimistisch liedje betrof. Wie de tekst goed beluisterde, hoorde echter de cynische wanhoop waarmee Corgan zijn depressie van zich af probeerde te zingen. Bedrieglijk mooi liedje.

9. Rhinoceros (Gish, 1991)

Toen debuutalbum Gish in 1991 verscheen, werd het prima ontvangen – maar de plaat sneeuwde al gauw onder door het succes van vlak daarna uitgebrachte grunge-klappers als Pearl Jams Ten en Nirvana’s Nevermind. Rhinoceros is een van de beste bewijsstukken dat Gish nauwelijks onder deed voor die roemruchte tijdgenoten: het nummer start prachtig ingetogen, maar mondt uiteindelijk uit in eighties-metalachtig gitaarwerk.

8. Landslide (Pisces Iscariot, 1994)

Eigenlijk zet ik liever geen covers in een dergelijke playlist, maar de subtiele versie van Fleetwood Mac’s Landslide die oorspronkelijk een b-kant van single Disarm was, kon zelfs op de goedkeuring van Stevie Nicks zelf rekenen. Wie ben ik dan om ‘m hier te negeren?

7. Zero (Mellon Collie And The Infinite Sadness, 1995)

Voor Pumpkins-begrippen een behoorlijk rechttoe-rechtaan rocknummer, maar opgefokter en donkerder dan op de vierde single van succesplaat Mellon Collie And The Infinite Sadness (o.a. negen keer platina in de Verenigde Staten!) klonk de groep niet vaak. Met de heerlijk teenage angst-achtige meeschreeuwtekstregel ‘Emptiness is loneliness and loneliness is cleanliness/And cleanliness is godliness and God is empty – just like me’.

6. Disarm (Siamese Dream, 1993)

Wellicht het nummer dat The Smashing Pumpkins echt de mainstream in schopte: een emotionele akoestische ballad (inclusief kerstbelletjes!) over Corgans moeilijke relatie met zijn ouders.

5. To Sheila (Adore, 1998)

Siamese Dream en Mellon Collie And The Infinite Sadness staan dan wel te boek als uitstekende albums, tekstueel was het allemaal niet even volwassen wat Corgan uit zijn pen wist te wringen. Op het verrassend elektronische Adore maakte hij wat dat betreft een fikse stap, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de poëtische opener To Sheila.

4. Drown (Singles: Original Motion Picture Soundtrack, 1992)

Eerlijk gezegd heb ik nooit helemaal begrepen waarom The Smashing Pumpkins door veel mensen op de grote grunge-hoop gegooid werden. Vooral muzikaal (zie de invloeden van anti-grunge-genre’s als progrock en heavy metal) bleven Corgan en co. mijlenver verwijderd van collega’s als Nirvana en Soundgarden en de band maakte ook niet direct deel uit van de Seattle-scene. Het acht minuten klokkende epos Drown vond echter wel z’n weg naar de soundtrack van de ultieme grunge-film Singles uit 1992. En dat was best apart, aangezien de mix van psychedelische rock en dreampop op Drown nou niet echt goed paste bij songs van o.a. Alice In Chains, Pearl Jam, Mother Love Bone en al die andere grungekrakers. Hoe dan ook, het zorgde er in elk geval voor dat steeds meer mensen The Smashing Pumpkins leerden kennen.

3. Tonight, Tonight (Mellon Collie And The Infinite Sadness, 1995)

Over the top, groots, waanzinnig, idioot… zomaar wat termen die van toepassing zijn op zowel het nummer zelf als op de veelgeprezen videoclip van Tonight, Tonight. Bergen strijkers, roffelende drums, prachtige gitaarmelodieën, de uit zijn tenen snerende Corgan: subtiel is het allemaal niet, maar overdonderend en episch is Tonight, Tonight zeker. En samen met de poppy eerste Mellon Collie-single 1979 zorgde het nummer ervoor dat The Smashing Pumpkins een jaar lang niet van MTV te meppen was.

2. Soma (Siamese Dream, 1993)

Een van de songs waarbij je duidelijk hoort dat de Pumpkins bepaald niet vies waren van een beetje progrock. Niet dat Soma nu direct klinkt als – brr – Genesis, ELP of een van die andere progdino’s, maar qua opbouw en de prominente rol voor gitaarsolo’s, die destijds niet bepaald hip waren bij het grungeminnende rockpubliek, hoor je de invloed van een band als Rush wel degelijk.

1. Thru The Eyes Of Ruby (Mellon Collie And The Infinite Sadness, 1995)

En wat ik net zei over Soma, gaat zeker op voor het zowaar nog epischere Thru The Eyes Of Ruby. 7,5 minuut lang sleuren Corgan, Iha, Wretzky en Chamberlin je mee op een waanzinnige muzikale achtbaanrit. In de categorie more is more: het nummer bevat naar het schijnt liefst zeventig gitaartracks en gaat van folky-zacht tot metal-hard en alles ertussenin. Wat mij betreft het ultieme nummer van The Smashing Pumpkins, een hoogtepunt in het sowieso van kwaliteit overlopend oeuvre van deze onterecht onderschatte groep.

Foto: Christel Brouwer
The Smashing Pumpkins in 013, 27 juli 2013