Nine Inch Nails in Heineken Music Hall

Trent Reznor gaf gisteren een fantastisch concert in de Heineken Music Hall. Samen met zijn bandleden – die overigens geen volwaardig lid van Nine Inch Nails zijn – liet hij weer eens zien dat hij een meesterlijke muzikant en performer is die zijn hele show tot in de puntjes verzorgt en niks van het toeval laat afhangen.

De zaal is niet uitverkocht, maar het zal weinig hebben gescheeld. De HMH is propvol en gespannen. De populariteit van Nine Inch Nails is na 25 jaar nog onverminderd groot. Ook al is het concert voor een deel van de aanwezigen inmiddels jeugdsentiment geworden, de nieuwe generatie fans was nog niet eens geboren toen Pretty Hate Machine, het debuut dat meteen zorgde voor een doorbraak, uitkwam in 1989. Trent Reznor is een van de weinige artiesten die de brug tussen metal en elektronica succesvol heeft kunnen bouwen en het publiek is dan ook even divers als zijn muziek.

Het concert begint ingetogen maar toch opzwepend met Me, I’m Not. Die trend zet Reznor door met het elektronische Copy Of A van het laatste album Hesitation Marks, dat zeker uitdaagt tot dansen. Het is meteen duidelijk dat de lichtshow een belangrijk deel van het optreden wordt. Boven elk van de vier bandleden hangt een vierkante stellage van lampen die, als ze aanstaan, hen letterlijk in de spotlights zetten. Maar als het licht uit is, worden de muzikanten weer één met de achtergrond; verder is er namelijk geen licht te bekennen.

Indrukwekkende lichtshow
Niet alleen het begin van de setlist bewijst ingenieus in elkaar te zitten. Na meer dan twintig jaar ervaring weet de frontman precies welke nummers elkaar versterken. 1,000,000 maakt het publiek weer iets onrustiger, maar de eerste uitschieter naar echt geweld is March Of The Pigs waarbij ik moet vluchten van een heuse moshpit (die, gelukkig voor kleine meisjes zoals ik, pas tien nummers later wordt doorgezet op Wish). Even later zet Reznor een bijzondere versie van Sanctified in, die nog veel intenser is dan die op cd. Ook komt tijdens het nummer een podiumbreed scherm naar beneden waarop visuals afgespeeld worden. Weer een mooie toevoeging aan de toch al indrukwekkende lichtshow.

Het publiek begint pas echt te dansen op Closer, misschien wel het meest sexy nummer ooit geschreven. Het scherm en de lichten kleuren felrood om dat gevoel nog maar eens aan te wakkeren. Als het afgelopen is, communiceert de frontman voor het eerst met het publiek. “Bedankt!” en “Goh, wat is het hier heet – of ligt dat aan mij?” Als je zo spaarzaam praat, mag er best iets zinnigers uitkomen, zou je denken. Ook kondigt hij het tweede nummer van Hesitation Marks aan, Find My Way, dat iets minder beïnvloed is door elektronica dan het eerder gespeelde Copy Of A.

Even later wordt The Great Destroyer ingezet, waarbij het metal-minnende deel van het publiek enigszins op de proef wordt gesteld. Dit is het enige zwakke punt in de verder perfect werkende setlist. Het show-element zit er zeker nog in: de laatste schreeuw in het nummer slaken alle bandleden samen, daarna blijven alleen Reznor en de andere elektronicakunstenaar op het podium staan om samen hun ding te doen. Jammer genoeg reageert het verder zo enthousiaste publiek er maar matig op.

Fel oranje
Bij Eraser komt dat gelukkig weer helemaal goed en wordt de sfeer opnieuw opgebouwd. Het scherm wordt een meter of twee omhoog getakeld en er komt een drumstel tevoorschijn dat zo fel oranje belicht wordt dat het niet aan je aandacht kan ontsnappen, terwijl op het halve scherm zwart-witbeelden te zien zijn van achtereenvolgens de zee, vogels in vlucht, bijen en door elkaar krioelende wormen. Als laatste verschijnt er bij wijze van afsluiting een volle maan.

Burn, van de soundtrack van cultfilm Natural Born Killers, mondt uit in een gitaarsolo van Reznors hand, die hij vlak voor de neus van de tweede gitarist opvoert. Ook de drummer doet enthousiast mee.  Daarna is het tijd om te springen bij het toegankelijke The Hand That Feeds en het fantastische Head Like A Hole, een combinate die het tempo er flink inhoudt. Aan het einde van het laatste nummer gaan vrijwel alle handen van het publiek de lucht in, zonder aanmoediging vanuit de band. Een teken van collectieve dankbaarheid, waarschijnlijk. Daarna verdwijnt de band van het podium en verschijnt er ‘NIИ’ op het scherm in grote witte letters.

Knuffelende stelletjes
Al na een minuut wordt het scherm fel oranje en komt de band terug om The Day The World Went Away ten gehore te brengen. Na het intro van het nummer schakelt de achtergrond ineens over in blauwe ruis. Na afloop van het nummer wordt alles abrupt donker. Het is tijd voor Hurt, het prachtige emotionele nummer dat nog meer bekendheid kreeg toen Johnny Cash het vlak voor zijn dood coverde. De hele zaal is stil en prevelt zacht mee met de songtekst. Als de instrumenten harder inzetten, laat iedereen zich gaan. Handen de lucht in, brok in de keel, knuffelende stelletjes en hier en daar een traan. De instrumenten blijven nog een hele tijd nagalmen, maar na een zwaai van de bandleden is het toch echt voorbij. Een beter einde had niemand kunnen verzinnen.

Nine Inch Nails, gezien in Heineken Music Hall op 27 mei 2014
Foto: Willem Schalekamp (Nine Inch Nails op Lowlands 2013)