In memoriam: Robbie Robertson (1943-2023)

Alle leden van The Band waren belangrijk voor het geluid van de baanbrekende Canadees-Amerikaanse groep. Toch sprong Robbie Robertson het meest in het oog bij het grote publiek, mede dankzij Martin Scorsese’s concertfilm The Last Waltz. Gisteren overleed de gitarist, zanger en songwriter. Een terugblik op een imposante carrière, die ook na dat befaamde afscheidsconcert van The Band de nodige muzikale hoogtepunten bracht.

De in Toronto geboren Jaime Royal (Robbie) Robertson zat als tiener al in enkele bands voordat hij opgemerkt werd door Ronnie Hawkins (1935-2022). In diens begeleidingsgroep The Hawks zat de Amerikaanse drummer Levon Helm, die later met Robertson deel zou uitmaken van The Band. Ook bassist Rick Danko en toetsenisten Garth Hudson en Richard Manuel voegden zich bij The Hawks en in 1964 besloten zij een eigen carrière te starten, los van Hawkins. “We trokken door heel Canada en het Amerikaanse Zuiden”, blikte Robertson in 2018 terug in Lust For Life. “Het was oogsttijd. En wat we oogstten, was onze muziek en onze persoonlijkheden. Vervolgens sloten we ons aan bij Bob Dylan en betraden daarbij een dimensie die onvoorstelbaar was.”

Big Pink

Als begeleidingsband van de populaire Amerikaanse singer-songwriter stonden de mannen in 1966 onder meer in de Manchester Free Trade Hall: een historisch concert waarbij Dylan voor Judas werd uitgemaakt. Een jaar later trok het gezelschap zich terug in Woodstock, New York, waar de mythische ‘Basement Tapes’ tot stand kwamen. Robertson en co. speelden niet alleen werk van Dylan, maar schreven ook waanzinnig goed eigen materiaal, zoals in juli 1968 bleek toen de lp Music From Big Pink verscheen, het debuutalbum van wat inmiddels The Band heette. Het door Robertson geschreven The Weight werd een hit en zou de grootste klassieker van het vijftal blijven. Al even invloedrijk was de simpelweg The Band getitelde opvolger, ook wel ‘The Brown Album’ genoemd. Robertsons lied The Night They Drove Old Dixie Down leverde folkzangeres Joan Baez enkele jaren later een dikke hit op.

Van hotelkamer naar hotelkamer

Met name dankzij die eerste twee albums was The Band van grote invloed op latere Americana-artiesten (van Wilco tot Lucinda Williams), maar ook daarbuiten bleef de krachtige mix van rock, folk, country en aanverwante stijlen niet onopgemerkt. Bekend is bijvoorbeeld dat Eric Clapton na het horen van Music From Big Pink een einde maakte aan de supergroup Cream en een andere richting insloeg. Robertson, Helm, Danko, Hudson en Manuel waren ook live fenomenaal, zoals bleek op Rock Of Ages (1972) en natuurlijk tijdens het afscheidsconcert The Last Waltz in 1976, waarvoor diverse beroemde vrienden kwamen opdagen (naast Dylan en Hawkins ook o.a. Neil Young, Joni Mitchell, Van Morrison en Eric Clapton).

Over de keuze om te stoppen met The Band vertelde Robertson in LFL084: “Ik wist niet dat er in muzikaal opzicht geen weg terug meer was, ik wist alleen dat ik niet meer op tournee wilde gaan. Van hotelkamer naar hotelkamer. We hadden er jarenlang alles uitgehaald wat maar menselijk mogelijk was en inmiddels waren we er zowel mentaal als fysiek slecht aan toe.”

Vijf jaar na de release van Scorsese’s onvergetelijke concertfilm van The Last Waltz (verschenen in 1978) kwam The Band toch weer bij elkaar – zij het zonder Robbie Robertson. De bandleider startte een succesvolle solocarrière en had in 1987 een eigen hit met het mysterieuze Somewhere Down The Crazy River. Ook werd hij actief als filmcomponist – geen heel gekke afslag, aangezien Robertson zich voor zijn teksten liet inspireren door filmmakers als Kurosawa en Buñuel. Hij werkte onder andere aan de soundtrack van de nieuwe Scorsese-film die binnenkort verschijnt: Killers Of The Flower Moon.

Broederschap

Toch leverde Robertson zijn grootste bijdrage aan de popgeschiedenis als lid van The Band. Robbie Robertson in 2018: “We noemden onszelf The Band omdat het een echte groep was – vijf individuen die elk een belangrijke bijdrage aan het geheel leverden. Het zou nooit hetzelfde zijn geweest als één van ons er geen deel van had uitgemaakt. We waren zó trots op onze broederschap en de muziek die er het gevolg van was. De onderlinge communicatie was zo sterk. Dit was geen band waarvan de zanger met ontbloot bovenlijf marathonrondjes op het podium rende en waarvan je naast de gitarist niemand herkende. Wij waren het tegenovergestelde daarvan.”

Robbie Robertson werd tachtig jaar. De doodsoorzaak is nog niet bekendgemaakt.

Persfoto: 429 Records/Fontana (Universal)