Hawkwind in de Melkweg

Hawkwind. Als je om je heen vraagt, hoor je meestal dezelfde wedervragen terugkomen: ‘Dat is toch die band waar Lemmy van Motörhead in zat?’ En: ‘Hebben die niet een naakte danseres?’ In Nederland mag de band dan wat underground zijn, maar de Oude Zaal van de Melkweg is, hoewel het balkon gesloten is, goed gevuld. Het publiek bestaat voornamelijk uit vijftigplussers, maar er zijn ook opvallend veel jonge mensen, die de band misschien wel via de nog altijd immens populaire Lemmy hebben leren kennen. Los daarvan is de band qua geluid nog steeds actueel, maar daar komen we later op terug.

Wie en wat is Hawkwind ook alweer? Lemmy zat er inderdaad in. Hij is een van de pakweg vijftig mensen die de band sinds de oprichting in 1969 versleet. Ze hadden jarenlang een zekere Stacia, die poedelnaakt of topless over het podium danste, maar het zijn vooral Britse, psychedelische spacerockers. De band stond aan de wieg van de psychedelica, maar ook van punk en dance. Zelfs de heren van Oasis meldden destijds dat ze voor de sound van hun album Dig Out Your Soul (2008) goed naar Hawkwind hadden geluisterd.

Kampeerlampje
Op het podium is er een centrale plek voor Mr Dibs. Hij begon als roadie van de band, werd later bassist en is tegenwoordig de frontman; een rol die zeer goed bij hem past. Het is een beer van een gast, met zonnebril, truckerspet en baard, die met veel sympathie het publiek bespeelt. Zo nu en dan neemt hij de bas of baritone ter hand om de sound nog wat dikker te maken. Hij wordt rechts geflankeerd door oerlid Dave Brock, die deze maand al weer 74 wordt, op gitaar en zang. Tim Blake, een soort mad professor met keytar en theremin, staat aan de andere zijde. Je kent hem misschien ook van Gong. Richard Chadwick, ook een al wat ouder lid, drumt en zingt, waarmee het aantal leadvocals op drie komt. Niall Hone bast, al dan niet samen met Dibs, en verzorgt veel elektronische geluiden via zijn Macbook. Met zijn 45 jaar is hij veruit het jongste lid van de band. Dan duurt het pakweg drie nummers voordat ik doorheb dat toetsenist Dead Fred, met een kampeerlampje op zijn pet, aan de rechterzijde van het podium verstopt staat. Pas als hij zijn toetsen verwisselt voor een elektrische viool, om een psychedelisch duel aan te gaan met de theremin van Blake, komt hij uit de schaduw.

Hawkwind-nummers hebben vaak maar een akkoord of twee, drie, maar het zijn juist die repeterende, simpele schema’s die hypnotiserend werken. De herhalende teksten nestelen zich daarbij als mantra’s in je hoofd. Het hypnotiserende, meeslepende van de muziek wordt extra versterkt door de psychedelische, caleidoscopische beelden op het scherm achter de band. Je waant je bijna in Paradiso in de jaren ’70, met vloeistofdia’s en op Perzische tapijtjes op de grond zittend hippiepubliek. Door de vaak simpele, maar agressieve stukken, hoor je inderdaad meteen dat de punkbeweging destijds wel naar Hawkwind moet hebben geluisterd, net als latere ‘Madchester’-bands als The Stone Roses. Je gaat verder de hypnose in als daarna de meeste snaarinstrumenten het podium verlaten. Via laptops, theremin en toetsen, maar met een dikke bodem van bas en drums, waan je je opeens in een rave in de jaren ’90 in The Factory in Manchester of de RoXY in Amsterdam. En dat is bijna ironisch. Als zoon- of dochterlief een gemiddelde moderne danceplaat had aangezet, dan had menig aanwezige vijftiger gereageerd met een belerend “Zet die herrie eens af! Dat is toch geen muziek? Ga eens naar een echte gitaarband als Hawkwind luisteren.” Binnen het concept van de band past het helemaal.

Stacia’s kleindochter?
En bij het eerste dance-stuk, is ze daar opeens. Niet Stacia, maar een knappe, jonge, zeer soepele dame, die haar dochter of zelfs kleindochter had kunnen zijn. Ze voorziet de band de hele avond, met tussenpozen, van moderne dans en buikdans in diverse weinig verhullende outfits.

De voors en tegens van vanavond. Soms lijkt het optreden wat Spinal Tap-ish: een zestal oudere heren met een zeer jonge danseres en videobeelden die kwalitatief wat gedateerd zijn en soms wat goedkoop ogen. Maar laten we wel zijn: Hawkwind heeft het concept van bewegende beelden bij optredens zo ongeveer uitgevonden. Ik vraag me af hoe een optreden van Hawkwind zou zijn als de heren het budget van pakweg Roger Waters, van dat andere psychedelische bandje, hadden. Meerdere schermen, live-vj’s, lasers, stageprops en een groot podium. De band zou het verdienen, het zou de show ten goede komen. De muziek is goed en pakkend genoeg, maar Hawkwind is nu eenmaal geen Pink Floyd.

Muzikaal is er niets aan te merken. Hawkwind staat live als een huis. De band speelt strak, maar met een gruizig randje, moeiteloos gaan de heren over van psychedelica naar punk en dance. De sound is uniek, met onder meer de viool en de theremin, en de meerstemmige zang is het hele optreden top en zuiver. Hawkwind speelt niet op routine, het geheel doet nergens gedateerd aan, maar eerder modern. Na dik twee uur spelen zit het optreden erop en opeens sta je weer met twee benen op de grond, en verruil je in je hoofd een ruimtelandschap voor een oude melkfabriek in Amsterdam. Het was een mooie trip vanavond.

Hawkwind in de Melkweg, Amsterdam
Gezien op vrijdag 7 augustus 2015
Foto’s: Bernard Bodt