Wat in januari 2016 begon als een handvol optredens ter promotie van de Ties That Bind-boxset, ontaardde uiteindelijk in een monstertournee die Bruce Springsteen en zijn E Street Band van Amerikaanse arena’s naar Europese stadions voerde, om vervolgens weer terug te keren naar Amerika voor meer stadionoptredens. Ter afsluiting volgde nog een reeks concerten in Australië en Nieuw-Zeeland. Lust For Life maakt de balans op bij het slotconcert in Auckland, Nieuw-Zeeland.
Verwachtingen voor deze Oceanië-tournee waren hooggespannen, want in 2013 en 2014 ging The Boss hier zichzelf te buiten door zijn publiek nog meer dan op het Noordelijke halfrond elke avond met een totaal andere setlist te verrassen. Toen Rage Against The Machine-gitarist Tom Morello in 2013 met Bruce toerde in Australië (ter vervanging van de wegens tv-opnames verhinderde Steve Van Zandt), vertelde hij aan het Amerikaanse Rolling Stone dat hij vijftig nummers moest instuderen voor de tien optredens tellende tour en dat Bruce vervolgens vlak voor elk concert nog even een lijstje met soms wel zeven nummers sms’te. Of hij die ook nog even snel voor die avond wilde instuderen. “Uiteindelijk hebben we 78 verschillende nummers gespeeld, volgens mij heb ik er 77 goed gedaan”, verklaarde de beduusde Morello naderhand. Om in 2014 gewoon weer mee op wereldtournee te gaan, met dat jaar maar liefst 182 verschillende nummers bij 34 concerten.
Wat opvalt is de naam van de Down Under-leg van deze tour: waar deze in Europa en Amerika specifiek The River-tour heette, is dit laatste gedeelte van de tour gewoon omgedoopt tot ‘Summer 2017’-tour. Logisch, want nadat Bruce het fameuze dubbelalbum elke avond integraal speelde gedurende het eerste gedeelte van de tour langs Amerikaanse sportarena’s, ging hij in Europa al gaandeweg steeds minder River-nummers spelen. Bassist Garry Tallent verklaarde deze keuze vooraf al aan fans met de uitleg dat het album zich niet leent voor stadionconcerten, en daar heeft de man een punt. Ingetogen ballads als Stolen Car of Wreck On The Highway zijn misschien geweldig voor de diehards, maar de casual fans gaan dan toch al snel bier halen of hardop bijkletsen.
Het slotconcert in Auckland bleek vooral een greatest hits-setlist te worden, maar eerst opende Springsteen met Darlington County en Working On The Highway (nummers die halverwege nog wel eens de vaart uit een optreden halen, maar als slim gekozen openers uitstekend blijken te werken), en vervolgens meteen doorhalen met Glory Days en Johnny 99. Terwijl veertigduizend toeschouwers feestvierden, opende Bruce stiekem met een liedje over iemand wiens beste jaren achter hem liggen én met drie nummers waarin één van de hoofdpersonen achter de tralies belandt. Ook al klinkt in de muziek van de E Street Band altijd hoop, tekstueel is de zelfkant van de samenleving nooit ver weg.
Mantra voor wederopbouw
Het emotionele zwaartepunt kwam na een dik uur met een intense en uitgesponnen vertolking van My City In Ruins, een nummer dat in Nieuw-Zeeland na de aardbeving in Christchurch van februari 2011 een bijzondere betekenis heeft gekregen. Aanvankelijk geschreven over het vervallen Asbury Park kreeg het een geheel nieuwe draai na de aanslagen van 11 september 2001, en net als in New York werd het lied ook in Christchurch een soort mantra voor wederopbouw en doorgaan met leven. Het één-na-laatste concert van de tour vond ook plaats in Christchurch, waar Bruce een muzikale pleister op de nog immer aanwezige wonden kwam leggen door er My City In Ruins én My Hometown te zingen. Bruce bezocht deze stad op het Zuidereiland ook pas nadat bewoners via een fanatieke facebookcampagne de tourpromoter ervan wisten te overtuigen dat hun hometown, meer dan welke andere stad dan ook, een concert van The Boss nodig had.
Ook in Auckland was My City In Ruins het hoogtepunt van het optreden. Een zichtbaar geëmotioneerde Bruce legde uit dat het voor hemzelf een lied is om verlies van naasten mee te gedenken. Vervolgens barstte hij los in een minutenlang ‘They made that change uptown’, de regel voorafgaand aan ‘And the big man joined the band’, waarmee hij in het nummer Tenth Avenue Freeze Out Clarence Clemons introduceerde. Je zou haast denken dat Springsteen een soort van séance hield voor de overleden saxofoonlegende, ware het niet dat hij alweer een paar jaar een weergaloze vervanger voor The Big Man heeft in de vorm van diens neefje Jake.
Felle aanklacht
Gek genoeg volgde na dit lied over wederopbouw juist Wrecking Ball, gezongen uit de eerste persoon van een stadion dat weet dat het binnenkort gesloopt wordt, maar toch past deze combinatie wel. Het altijd prachtige The River werd gevolgd door twee intense nummers waarmee Bruce en band erop leken te wijzen dat het in hun eigen land goed mis is: eerst Youngstown, over het harde en ondankbare leven van staalfabrieksarbeiders in Ohio. Inmiddels zijn de meeste van deze fabrieken gesloten, en de huidige president van de VS zou zijn verkiezingsoverwinning grotendeels te danken hebben aan gedesillusioneerde werkeloze oud-arbeiders uit de ‘Rust Belt’. Een furieuze gitaarsolo van Nils Lofgren maakte het grimmige nummer compleet. Hierna het beklemmende American Skin (41 Shots), een felle aanklacht tegen schietgrage racistische politieagenten. Deze protestsong kwam helemaal hard aan toen saxofonist Jake Clemons als het enige gekleurde bandlid na de regel ‘Promise mama you’ll keep your hands in sight’ net als op TW Classic vorig jaar de rest van het nummer zijn handen omhoog hield, alsof hij onder schot stond.
Na dit heftige hart van het optreden was het tijd voor hits als Badlands, The Rising, Born To Run en Dancing In The Dark. Onverwachte juweeltjes passeerden niet meer de revue, wel dook het relatief weinig gespeelde Candy’s Room op. Dit is één van de weinige nummers waarover de meningen van fans hevig verdeeld zijn; volgens sommigen niet meer dan een plaspauze, volgens anderen juist één van zijn toppers. Ook beet The Boss de toegift af met een zinderende uitvoering van Backstreets, een nog altijd relatief weinig gespeeld prijsnummer van Born To Run waar zijn meest gezaghebbende Amerikaanse fanzine haar naam aan ontleent. Wat de setlist betreft bleek in Auckland des te meer hoe ontzettend het Nederlandse publiek wel niet verwend werd vorig jaar op het Haagse Malieveld; niet alleen speelde hij voor de tweede keer ooit Jersey Girl buiten de Verenigde Staten, ook was het de enige keer dat deze Tom Waits-cover op dezelfde avond werd gespeeld samen met Racing In The Street én Jungleland; die twee legendarische ballads waar iedere verstokte fan elk concert op hoopt.
Andere wereld
De grote vraag is nu natuurlijk: wat gaat Springsteen hierna doen? Waarschijnlijk zal hij voorlopig niet toeren, aangezien zowel Jake Clemons als Garry Tallent solodata hebben aangekondigd voor 2017. Nils Lofgren en Steve Van Zandt zouden ook allebei plannen hebben voor een solotournee. Ook al ligt er dan geen nieuwe E Street Band-tour in het verschiet, nieuw werk is er naar het schijnt al: in 2015 zou Bruce al een nieuw album opgenomen hebben dat aanvankelijk uitgesteld werd vanwege de release van The Ties That Bind en deze wereldtournee. Nu zal het volgens geruchten voor onbepaalde tijd op de plank blijven liggen omdat de tijd er niet rijp voor is: manager Jon Landau zou verklaard hebben dat het om een positief en opbeurend album gaat, en dat het nu niet de juiste tijd zou zijn om zo’n album uit te brengen. We leven sinds kort immers in een andere wereld.
Toen Springsteen op 19 januari naar Perth vloog, was Barack Obama nog president. Een dag later werd Donald Trump geïnaugureerd; een haatzaaier, een demagoog die de massa’s misleidt en een graaier die telkens weer de gewone man uitbuit. Kortom, een man die de belichaming is van alles waar Bruce al zijn levenlang tegen strijdt. Al tientallen jaren worden Springsteens songs bevolkt door ontslagen fabrieksarbeiders en andere aan lager wal geraakte werklozen, en Trump is die überkapitalist die met een grijns op zijn gezicht massaontslagen doorvoert. Tijdens de Australische tournee sprak Bruce geregeld zijn afkeer uit over het nieuwe bewind. In Perth verklaarde hij dat de E Street Band deel uitmaakt van The New Resistance en in Adelaide noemde hij Trumps Muslim ban “Profoundly unAmerican”. In Melbourne verklaarde hij dat de bandleden zich als Amerikanen doodschaamden tegenover hun Australische publiek, nadat uitlekte dat Trump de hoorn op de haak gooide tijdens een telefoongesprek met de Australische minister-president Malcolm Turnbull. Toepasselijk opende Bruce zijn concert met een cover van het oudje Don’t Hang Up van The Orlons.
Topatleet
Nu vliegt The Boss terug naar een Amerika waarin alles anders is. Hij zal onder ogen zien dat het Amerika waar hij altijd over heeft gezongen niet of niet meer blijkt te bestaan. De Verenigde Staten hebben deze eeuw drie keer eerder een nationale ramp meegemaakt en in alle drie de gevallen maakte Bruce er een urgent album over; eerst in 2002 The Rising over de aanslagen op het World Trade Center, vervolgens in 2007 Magic over de Bush-regering en de Irak-oorlog die ze veroorzaakte, en dan natuurlijk in 2012 Wrecking Ball over de financiële crisis. Bruce zou The Boss niet zijn als hij ook ditmaal niet weer de tijdgeest zou weten te verwoorden en het leed zou weten te verzachten met opnieuw een indringende nieuwe plaat. Is die vermaledijde Trump toch nog ergens goed voor.
Maar nieuw album of niet; na de bijna drie uur lange show van Auckland zit de tour die januari 2016 begon erop. Weer was het een overweldigende tour vol marathonoptredens van soms wel bijna vier uur, en steeds wisselende setlists vol met ter plekke ingewilligde verzoekjes. Tijdens zijn live-concerten zoekt deze topartiest continu de grens op, alleen zodat hij die vervolgens weer kan verleggen. Sportjournalisten mogen graag roepen dat we leven in het tijdperk van Messi, of het tijdperk van Bolt. Dat mag misschien zo zijn, maar bovenal leven we in het tijdperk van de topatleet Bruce Springsteen. Op de leeftijd van 67 jaar weet dit onvermoeibare podiumbeest gelukkig nog steeds van geen ophouden. Laten we hopen dat deze duursporter nog heel lang voortdendert.
Bruce Springsteen in Auckland, Nieuw-Zeeland
Gezien op zaterdag 25 februari 2017
Foto: Mitchell Giebels (gemaakt tijdens het concert op het Malieveld in Den Haag, 14 juni 2016)
0 Reacties