Sparks in Phil, Haarlem (live-recensie)

Als Sparks-zanger Russell Mael enthousiast het nummer Please Don’t Fuck Up My World begint aan te kondigen, staat zijn onverstoorbare broer Ron rustig op vanachter zijn klavier, loopt op Russell af, trekt de zanger aan zijn mouw mee naar de plek waar de setlist op de grond ligt en wijst. ‘Oeps!’, zie je Russell denken. Dan verontschuldigt hij zich en kondigt hij het correcte nummer, Beat The Clock, aan. Zoals veel popbands vandaag de dag – en in tegenstelling tot bijvoorbeeld Dylan of Young – kan Sparks niet zomaar even van de geplande songvolgorde afwijken. Daarvoor lopen er toch iets te veel voorgeprogrammeerde partijen mee.

Niettemin was het een mooie avond met Sparks in de Haarlemse Phil – de eerste keer dat het ‘verengelste’ Amerikaanse duo naar de Spaarnestad kwam. Hun enige Nederlandse concert van de huidige Europese tour die het album Mad! ondersteunt. Niet uitverkocht – er hadden nog een paar honderd fans bij gekund – maar wel voor een opvallend divers publiek. Wat leeftijd betreft althans, niet als je naar kleur kijkt. Er waren heel wat meer twintigers en dertigers dan bijvoorbeeld bij Living Colour eerder deze maand in dezelfde zaal. Terwijl die band toch gemiddeld een jaar of tien jonger is.

Mad! wordt her en der geprezen als het meest succesvolle album van de Mael-broers. Maar dan heb je het wel over een puur Britse marketingslogan. In het Verenigd Koninkrijk schoot de plaat inderdaad hoog de hitlijsten binnen. Daar is aan deze zijde van de Noordzee geen sprake van. Ook hier kreeg de groep die in de jaren zeventig hitsuccessen beleefde in 2015 weer een flinke impuls door de samenwerking met de populaire band Franz Ferdinand, wat de aanwas van jonge fans verklaarde. De nasleep daarvan is in Nederlands echter minder overtuigend dan op de Britse eilanden.

Novelties

Daar staat tegenover dat Sparks zich sinds de pandemie weer veelvuldig op Nederlandse podia laat zien. En daar ook indruk maakt. Zeker als je het relateert aan de leeftijd van beide popveteranen: Russell is inmiddels 76, Ron wordt in augustus 80. Na een weinig succesvolle start van hun groep in het Californië van de late jaren zestig, besloten ze in 1973 hun geluk in Engeland te beproeven. Met de hit This Town Ain’t Big Enough For Both Of Us braken ze direct door. Kenmerkend voor de muziek – naast het karakteristieke uiterlijk van de band – zijn het hoge stemgeluid van Russell Mael, de bizarre teksten van broer Ron en koortsachtige, alle kanten op springende pop-arrangementen, vol ‘novelties’.

Twee jaar later is de Sparks-hausse in commercieel opzicht wel voorbij. De broers blijven excentrieke pop maken, alleen slaat de gewenning bij het publiek toe. Vooral omdat alles bij de groep om vorm draait. Waar Sparks in de daaropvolgende decennia echter wèl in slaagt, is om telkens weer projecten te beginnen of samenwerkingen aan te gaan met andere muzikanten en kunstenaars, die voor wat publiciteit zorgen. Een album met de befaamde discoproducer Giorgio Moroder. Een duet met de in Frankrijk populaire groep Les Rita Mitsouko – wat hen in dat land weer een joekel van een hit oplevert. Of een in Scandinavië succesvolle radio-musical over filmer Ingmar Bergman.

Direct herkenbaar

De door vier jonge Britse muzikanten op gitaar, bas en drums ondersteunde Mael-broers zingen en spelen behoorlijk goed, al is er door de meelopende tapes geen ruimte voor werkelijke spontaniteiten of muzikale vrijheden. En nogal wat muzikale subtiliteiten in de arrangementen zijn – vergeleken met de platen althans – ‘lost in translation’. Relatief veel ‘Tsjing-Boem!’-ritmes. Maar wat wel overeind blijft zijn de liedjes zelf. Direct herkenbaar en de ‘hardcore’ fans zingen ze stuk voor stuk mee. Karakteristiek voor de band is dat ze de hele tour dezelfde setlist gebruiken. Maar even kenmerkend is dat die setlist weer totaal verschilt van die van eerdere tournees – afgezien dan van de hit This Town Ain’t Big Enough For Both Of Us en twee andere nummers.

Met het stijgen van de leeftijd daalt bij veel zangers het bereik van de stem. Daardoor gaat hun recente repertoire hen vaak beter af dan de vroegste hits. Zo maakte ik ooit een concert van Eric Burdon mee waarbij hij The House Of The Rising Sun en We Gotta Get Out Of This Place niet meer behoorlijk uit zijn strot kon krijgen, maar dat terzijde. Bij Russell Mael valt dat allemaal erg mee. Op de recente Sparks-platen maakt hij sowieso al minder gebruik van zijn kopstem. Maar in bijvoorbeeld The Number One Song In Heaven uit 1979 komt hij er nog erg goed mee weg.

Publiekslieveling Ron

Als Russell Mael zijn stem op een gegeven moment toch even wat rust wil gunnen, neemt broer Ron traditiegetrouw de honneurs waar met het nummer Suburban Homeboy. En hij wordt toegejuicht. Russell is al sinds 1974 de showman die de show in hoog tempo draaiende houdt, maar Ron blijft de publiekslieveling. Zo gaat dat altijd. Denk aan Kuifje en Haddock, Tom Poes en Ollie B. Bommel, of Asterix en Obelix.

Kortom, Sparks geeft in Haarlem een prima concert voor wie van goed gespeeld en gezongen, dansbaar en flitsend entertainment houdt. Zoek je méér dan dat, dan gaat na een nummer of tien toch de oppervlakkigheid van het geheel wat opspelen. Sparks is ‘clever’, grappig, scheutig met ironie, strooit soms met taalgrappen waar Drs. P zich niet voor zou generen en weet het geheel voortdurend dansbaar te houden.

Entertainment van topklasse

Maar hoe goed de Maels ook zijn, ze zijn géén Bowie, Dylan, Mitchell, Cave, Cobain, Marley, Young, Lennon of van mijn part Dead Moon. Stuk voor stuk muzikanten die werkelijk diepgang aan het leven van hun fans wisten of weten te geven. Die met hun werk rechtstreeks toegang hebben tot de ziel en niet met hun briljante slimmigheden vastlopen in het verstand. Artiesten waarvan de muziek – bij wijze van spreken dan – voor de aanhang een audio-variant is op de Tarot of de I Tjing. Muziek die vragen van luisteraars beantwoordt en tegelijkertijd de luisteraar bevraagt.

Sparks is entertainment. Weliswaar entertainment van topklasse, maar entertainment. En de Maels komen daar in Haarlem op een geweldige manier mee weg. De broers krijgen van enkele fans shirts van de Haarlemse base- en softballclub Sparks, met op de rug hun naam en geboortejaar – de Sparks-softbalvrouwen waren overigens al elfmaal Nederlands kampioen, maar dat terzijde. Ze dragen de nieuw verworven kledingstukken bij de toegift.

Mooiste nummer van het concert – wat mij betreft – is het Bowie-achtige Please Don’t Fuck Up My World uit 2020, dat herinnert aan diens heerlijk nostalgische Where Are We Now? Mooiste songtitel: The Girl Is Crying In Her Latte uit 2023, een heerlijke hipstervariant op Hank Williams’ A Tear In My Beer. Wat vorm betreft blijft Sparks hyper-actueel.

Sparks in Phil, Haarlem
Gezien op donderdag 26 juni 2025
Foto: Munachi Osegbu

Meer lezen over Sparks? In Lust For Life 151 vind je een interview met Russell Mael over het nieuwe album Mad!