Frank Zappa – The Mothers 1970 (4cd)

Achteraf gezien was 1970 een overgangsjaar voor Frank Zappa. De jaren zestig behoorden tot het verleden. De manier waarop de Amerikaanse muzikant zichzelf letterlijk en figuurlijk opnieuw zou uitvinden na zijn val van een podium in Londen in december 1971, lag nog in het verschiet. In 1970 bracht hij het album Chunga’s Revenge uit, waarop de zangers Flo & Eddie alias Mark Volman en Howard Kaylan van The Turtles hun debuut maakten. Ze vergezelden Zappa ook tijdens zijn tournee als onderdeel van de begeleidingsband waarvan de naam ingekort was tot The Mothers. Andere leden waren o.a. toetsenist George Duke, drummer Aynsley Dunbar, multi-instrumentalist Ian Underwood en bassist Jeff Simmons. De 4cd-box The Mothers 1970 biedt een uitputtend verslag van het drukke jaar: zeventig tracks die nooit eerder (officieel) het licht zagen. Zoals de sessies van juni 1970 in de Trident Studio in Londen, met de latere Queen-producer Roy Thomas Baker. De muzikale kwaliteit wisselt sterk. Wonderful Wino is puur Zappa, van de muziek tot de teksten. Item 1 is een jamsessie gebaseerd op een eindeloos herhaalde riff – volkomen overbodig. Veel aardiger, vooral voor de Nederlandse Zappa-adepten, zijn de opnames die in het Veluwse dorp Uddel gemaakt werden voor het VPRO-programma Piknik. Voorafgegaan door een interview met zowaar nog wat flarden Nederlands volgen sterke versies van o.a. Mom & Dad, The Air en King Kong Pt. I – een indrukwekkend vehikel voor Zappa’s gitaartechniek. De geluidskwaliteit is afdoende, de interactie met het publiek is niet zo goed vastgelegd, maar de historische en muzikale waarde is onweerlegbaar. Zoals dat ook geldt voor de twee cd’s met segmenten uit verschillende shows tijdens zijn Noord-Amerikaanse tournee, in de tweede helft van 1970. Vanzelfsprekend zijn er de nodige doublures (King Kong, The Air, etc.), maar een andere ambiance en een net wat andere uitvoering zorgen ervoor dat het nergens stoort. De verrichtingen van Frank Zappa en zijn band in 1970 zorgden lang voor discussie. Chunga’s Revenge hoort niet tot zijn beste werk, net zomin als de in 1971 verschenen film en albumcombinatie 200 Motels. Veel fans vonden destijds dat met de komst van de Turtles-leden de balans tijdens de optredens wel erg doorsloeg naar een melig soort humor. Vijftig jaar na dato is daar zeker wat bij voor te stellen, maar deze box maakt toch vooral duidelijk dat Frank Zappa en zijn sublieme begeleidingsband ook in een overgangsjaar muziek maakte die prikkelde, amuseerde, ergerde, indruk maakte – maar niemand echt onberoerd liet. Tijd voor een herwaardering.