Eeuwige Déjà Vu

Hoofdredacteur Paul Gersen kondigde voor de jaarwisseling al het nieuwe plan van Lust For Life aan: voor onze vijftigste editie gaan we op zoek naar de vijftig platen die we moeten ‘bewaren’ voor de komende generaties. Welke albums moeten we in een capsule stoppen en opbergen, zodat ze over vele jaren teruggevonden kunnen worden door wat er tegen die tijd dan ook over de aarde mag rondwandelen of -kruipen? Daarbij deed Paul ook alvast een goed woordje voor Songs For The Deaf van Queens Of The Stone Age. Ook ik hoefde niet lang na te denken over mijn keuze, want voor mij geldt Déjà Vu van Crosby, Stills, Nash & Young uit 1970 als het perfecte album.

Vraag me naar mijn favoriete plaat aller tijden en je krijgt een ander – steeds wisselend – antwoord dan wanneer je van me wilt weten wat ik de béste langspeler ooit vind. Net als de meeste andere muziekliefhebbers heb ik genoeg lievelingsalbums: The Royal Scam van Steely Dan, Darkness On The Edge Of Town van Springsteen, Joni Mitchell’s Hejira, A Day At The Races van Queen, Strangers In The Night van UFO, Deep Purple In Rock… Maar echt vlekkeloze lp’s waarop elk nummer raak is? Nee, dan kom je toch uit op een heel wat beperkter lijstje.

Déjà Vu van Crosby, Stills, Nash & Young is zo’n perfecte plaat die wat mij betreft van generatie op generatie doorgegeven moet worden. Ik ontdekte deze muziek overigens zelf niet dankzij mijn ouders, maar simpelweg door als tiener de lp – waarvan ik wist dat ‘ie als rockklassieker bekendstond – voor nog geen euro te redden uit een bak stoffige platen op een rommelmarkt en ‘m thuis op de draaitafel van mijn broer te leggen. Ondanks het getik van het door de vorige eigenaar behoorlijk toegetakelde vinyl vloeide 35 minuten lang non-stop harmonieuze muziek van een verbijsterende schoonheid uit de speakers.

Volstrekt tijdloos
Hoewel, harmonieus… Later leerde ik dat het maken van deze plaat voor deze vier heren vanwege de onderlinge spanningen ongeveer even plezierig was als een bezoek aan de tandarts, maar hier hoor je vier van de – naar mijn bescheiden mening – beste songwriters van toen in hun piekperiode. En ook al werden David Crosby, Stephen Stills, Graham Nash en in mindere mate hun Canadese parttimecollega (Neil Young is stiekem slechts op de helft van de nummers te horen) gezien als stemmen van hun generatie en ademt het geheel de sfeer van rond Woodstock, toch zie ik Déjà Vu als een volstrekt tijdloze plaat.

Natuurlijk, je kunt anno 2015 lacherig doen over de ‘Love is coming!’-boodschap van Stills’ Carry On, de zoetsappigheid van Nash’s Our House of de hippieparanoia van Crosby’s Almost Cut My Hair, maar deze jongens verwoordden op prachtige wijze heel menselijke gevoelens die 45 jaar later en misschien wel voor altijd onverminderd bij veel mensen leven: hoop op een vredige toekomst, het besef van ultiem geluk in een relatie (Nash schreef Our House toen hij nog verkering had met Joni Mitchell) en depressie na het verlies van een dierbare (Crosby stortte zijn hart uit in Almost Cut My Hair nadat zijn vriendin Christine omkwam bij een auto-ongeluk).

‘Teach your children well’
Bijzonder aan Déjà Vu is ook dat bijna elk nummer van de plaat inmiddels te boek staat als een popklassieker (naast de eerder genoemde tracks o.a. Youngs Helpless, de cover van Joni Mitchells Woodstock en de hit Teach Your Children) en dat dit kwartet van botsende ego’s als geen ander een cruciale periode uit de twintigste eeuw wist te vangen in tekst en muziek. En ook niet onbelangrijk: zoals deze heren met de feilloze close harmony en voorbeeldige songwriting destijds bands als Eagles en America hevig beïnvloedden, inspireert de muziek van CSN(Y) nog steeds gevierde jonge acts. Luister maar naar Fleet Foxes, Dawes of Ray LaMontagne. Dat had eind jaren zeventig en in het decennium daarna, toen veel sixties-iconen behoorlijk uit de mode raakten, waarschijnlijk niemand durven voorspellen.

Mooi zingende songwriters die niet alleen ingetogen pop- en folknummers spelen, maar net zo goed een elektrische gitaar kunnen laten gieren en ook nog eens iets te melden hebben in hun teksten… Daar kunnen we er ook over 65 miljoen jaar niet genoeg van hebben. De wijze woorden in een van de bekendste nummers van Déjà Vu luiden: ‘Teach your children well’. Laten we daar voor deze gelegenheid van maken: ‘Teach your children’s children’s children well’.