Toto in GelreDome (live-recensie)

Toto met in het voorprogramma Christopher ‘Sailing’ Cross: het is een combinatie die sommige hokjesgeesten ongetwijfeld uitnodigt om weer eens de stupide genrenaam ‘yachtrock’ in de mond te nemen. En nee, wat dat betreft helpt het niet dat de populaire recente documentaire Yacht Rock: A DOCKumentary beide artiesten uitgebreid belicht. In een uitverkocht GelreDome drijft gitarist/zanger Steve Lukather nog even de spot met de term – en gelijk heeft ‘ie. Zijn band laat met een voortreffelijk en sporadisch luid optreden vanavond immers horen dat je Toto er veel tekort mee doet.

Die yachtrock-documentaire, te zien op HBO Max, is overigens beslist de moeite waard. Alleen al vanwege de prachtige reactie van Donald Fagen nadat de regisseur hem de denigrerende term uit de titel voorlegt: ‘Why don’t you go fuck yourself?’, aldus de Steely Dan-roerganger. Je vraagt je bijna af waarom niet meer van de gevraagde artiesten zich op eenzelfde felle manier distantieerden van het ‘genre’ – Toto voorop. Al doet Steve Lukather tegen het einde van de docu wel ongeveer dezelfde uitspraak als op het podium in Arnhem vanavond: “Yacht rock… Where’s my fucking yacht?”

Sessiekrachten

‘F-bombs’ terzijde, het is wel een terechte vraag. Lukather en de andere oorspronkelijke Toto-leden speelden als sessiemuzikanten immers op talloze platen van populaire artiesten in uiteenlopende genres, met als bekendste voorbeeld natuurlijk het bestverkochte album aller tijden: Michael Jacksons Thriller. Over dergelijk sessiewerk vertelde de gitarist in 2014 aan Lust For Life: “Het was echt niet zo dat je een stuk papier met noten in je gezicht geduwd kreeg. Daar was ik niet voor ingehuurd. Ze vroegen mij juist om met de noten te komen die nog niet op papier stonden. Tegenwoordig krijg je songwritingcredits en een heleboel geld voor zoiets. In die tijd kwam ik met allerlei hooks voor songs waar ik eigenlijk een credit voor had moeten krijgen. Dan was ik nu fucking rijk geweest en had ik op mijn jacht met je zitten praten, haha!” Hoe ironisch…

Invallen voor Blackmore

In die periode – eind jaren zeventig, begin jaren tachtig – speelden Lukather en enkele andere Toto-leden ook met Christopher Cross, de man die vanavond dus het voorprogramma verzorgt. De Amerikaanse zanger/gitarist beschikt nog altijd over een fraai stemgeluid en songs als het Oscarwinnende Arthur’s Theme (Best That You Can Do), Ride Like The Wind en Sailing krijgen degelijke uitvoeringen, maar van een echt memorabel optreden kun je nauwelijks spreken. Al doen de gitaarsolo’s wel weer begrijpen waarom Cross ver voor zijn wereldfaam eens mocht invallen voor Ritchie Blackmore tijdens een show van Deep Purple.

Voor zo’n klus had Steve Lukather zijn hand ook niet omgedraaid, besef je wanneer Toto even later opent met het instrumentale Child’s Anthem. Je zou haast vergeten dat de gitarist het enige originele bandlid is dat vanavond op het podium staat; toetsenist/zanger David Paich zit er officieel nog wel bij, maar om gezondheidsredenen beperkte hij zijn rol de afgelopen jaren tot een gastoptreden hier en daar. Desondanks blijft het typische Toto-geluid overeind, mede dankzij de aanwezigheid van zanger Joseph Williams, die in de tweede helft van de jaren tachtig zijn stem leende aan hits als Pamela en Stop Loving You.

Absurd hoge noten

De setlist kon haast niet beter opgebouwd zijn, met precies genoeg ‘deep cuts’ voor de ware Toto-snobs (ja, die bestaan!) en natuurlijk de indrukwekkende verzameling hits die ervoor zorgt dat je ook met alleen de compilatie Past To Present 1977-1990 in huis de helft van de avond kunt meezingen. Uit de eerste categorie – maar in een betere wereld had ‘ie tot de tweede behoord – komt bijvoorbeeld Carmen voorbij. Een song van de misschien wel allerbeste plaat die Toto ooit opnam (Isolation, 1984), toen nog met wijlen Fergie Frederiksen als zanger. De pas vorig jaar tot de band toegetreden toetsenist Dennis Atlas imponeert hier als vocalist door de absurd hoge noten te pakken die Frederiksen in de studioversie voor zijn rekening nam.

Van dezelfde plaat klinkt even verderop Angel Don’t Cry, weer zo’n melodieuze hardrocksong die onderstreept dat Toto meer gemeen heeft met de Journeys, Foreigners, Bostons en Styxen van deze wereld dan met de prettig dobberende poprock van bijvoorbeeld Michael McDonald. Noem het AOR, als je per se in hokjes wilt denken. Meer relatief obscure hoogtepunten zijn de prikkelend opgebouwde titelsong van Mindfields (1999) en White Sister, waarin Lukather een van zijn meest sensationele gitaarsolo’s verweeft.

Toetsentovenaar

De band zet Rosanna – u merkt, een van de vele Toto-songs met de naam van een vrouw als titel – al vroeg in, met ook hier een glansrol voor ‘Luke’. Het reproduceren van de hoge noten in deze tijdloze hit is bepaald niet vanzelfsprekend voor een midzestiger, maar Williams’ vocale capaciteiten blijken wonderbaarlijk intact gebleven sinds de jaren tachtig. Elders eisen ook de vijf instrumentalisten die zich officieel slechts ‘touring members’ mogen noemen de aandacht op: Shannon Forrest zelfs nog even met een ouderwetsche drumsolo. De eerder al genoemde Atlas toont zich naast een meer dan verdienstelijk zanger tevens een toetsentovenaar, waarbij hij kort knipoogt naar Hoedown van Emerson, Lake & Palmer.

Met verder toetsenist Greg Phillinganes, bassist John Pierce en multi-instrumentalist Warren Ham in de gelederen speelt Toto de bij jong en oud bekende hits met de perfectie die ze vereisen. Pamela, Stop Loving You, Hold The Line… Ook twee songs waarmee de band in de jaren negentig nog de Nederlandse hitlijst bereikte, zijn afgestoft voor deze Dogz Of Oz Tour: de ballad I Will Remember en het stevige Don’t Chain My Heart, waarvoor Lukather zich bewapent met een witte gitaar die ooit in het bezit was van Jeff Beck. Een mooi eerbetoon van de ene gitaarvirtuoos aan de andere.

Populairder dan ooit

‘Overwhelming’, noemt Lukather het aanzicht van een volgepakt GelreDome. En hoe gezapig ook, het blijft inderdaad indrukwekkend om overal om je heen in zo’n stadion lampjes van telefoons mee te zien zwaaien tijdens I’ll Be Over You. Of om dat nimmer vervelende refrein van Africa – al dan niet zuiver – uit de kelen van zoveel mensen te horen. Was het pakweg twintig jaar geleden allesbehalve cool om de muziek van Toto leuk te vinden, anno 2025 lijken de songs populairder dan ooit. Zoals een dankbare Lukather halverwege opmerkt, stond de band nooit eerder voor zo’n groot ‘eigen’ publiek (festivals niet meegerekend). “Only in Holland, right?” En als de piepjonge fan die enkele meters verderop op de schouders van haar vader meezingt met Africa enige indicatie geeft, dan blijven de nummers voorlopig ook wel geliefd bij nieuwe generaties en is de erfenis van Toto veiliggesteld. Jacht of geen jacht.

Toto in GelreDome, Arnhem
Gezien op zaterdag 8 februari 2025
Foto’s door Ans van Heck

Meer lezen over Toto? Lust For Life 042 bevat een uitgebreid artikel over de band!